Фолликулостимуляциялаушы гормон (ФСГ) – гипофиздің алдыңғы бөлігінде менструалдық циклдің бірінші фазасында түзіледі. Репродуктивті жаста әйелдерде оның әсерінен фолликулдардың қалыптасуы мен жетілуі жүреді және эстрогендер өндіріледі. ФСГ пен эстрогендер арасында теріс кері байланыс бар: эстрогендер деңгейі жоғарылаған сайын ФСГ төмендейді және керісінше. Менопауза (климакс) кезеңінде фолликулостимуляциялаушы гормон деңгейі етеккір көріп жүрген әйелдердің ерте фолликулярлық фазасымен салыстырғанда 2 және одан да көп есе жоғарылайды. Мұндай жоғарылаудың себебі – эстрогендер деңгейінің төмендеуі.

Эстрадиол – әйелдердің жыныстық гормоны (эстрогендер). Оның мөлшері мен түзілуі әйелдің репродуктивті және жалпы денсаулығына тікелей әсер етеді. Эстрадиол негізінен аналық бездерде түзіледі, ал жүктілік кезінде – плацентада да өндіріледі. Эстрадиолдың қалыпты деңгейі овуляцияның дұрыс өтуін, жұмыртқа жасушасының ұрықтануын, жүктіліктің дамуын, сүйек құрылымының мықтылығын және холестериннің қалыпты деңгейін қамтамасыз етеді. Менопауза кезеңінде эстрадиол деңгейі айтарлықтай төмендейді.

Менструация сипаты өзгергенде, ерте менопауза кезінде ең алдымен осы екі гормонды (ФСГ және эстрадиолды) тексеру қажет. Фолликулостимуляциялаушы гормон мен эстрадиол деңгейін анықтау аналық бездердің функционалдық белсенділігінің біртіндеп төмендеуін диагностикалауға мүмкіндік береді.

Тиреотропты гормон (ТТГ) және тироксин (Т4). Климактериялық кезеңде жиі кездесетін белгілер – ыстықтап кету және қатты терлеу, бұл қалқанша без патологиясына күмән тудыруы мүмкін. Сондықтан қосымша гипофиздің ТТГ гормоны мен тироксинге (Т4) талдау тапсыру ұсынылады. Гипертиреоз кезінде Т4 деңгейінің жоғары болуына жауап ретінде ТТГ төмендейді.

Лютеиндеуші гормон (ЛГ, LH) – гипофиздің алдыңғы бөлігінде гипоталамустың гонадотропин-рилизинг-гормонының (люлиберин) және жыныстық стероидтардың әсерінен (теріс кері байланыс қағидасы бойынша) түзіледі. ЛГ әйелдерде менструалдық циклді және жыныс гормондарының түзілуін реттейді. Жыныстық жетілуден бұрын қандағы ЛГ деңгейі төмен болады. Жасөспірімдік кезеңде гонадотропиндердің циклдік секрециясы басталып, жыныс бездерінің дамуына және жыныс гормондарының түзілуіне ықпал етеді. ЛГ тәуліктік секрециясы импульстік сипатқа ие.

Климакс кезінде ЛГ деңгейі жоғарылайды. Бұл көрсеткіш ФСГ пен ЛГ арақатынасын есептеу үшін қажет.

Кімдерге зерттеу қажет?

• Менопаузаны зертханалық тұрғыдан диагностикалау үшін;
• Менопауза белгілері бар әйелдерде гипертиреозды жоққа шығару үшін.

Дайындық:

• Қанды ашқарынға тапсыру ұсынылады, тек су ішуге болады.
• Қан тапсыруға дейін 3 күн ішінде қарқынды спорттық жаттығуларды болдырмау.
• Гонадотропиндер секрециясына айқын әсер ететін өткір күйзелістерден аулақ болу; зерттеуді кез келген жедел аурулар кезінде жүргізбеу керек.
• Егер овуляция циклдері тұрақсыз болса, овуляцияны анықтау үшін ЛГ деңгейін өлшеу мақсатында қанды болжамды етеккірдің басталуына дейінгі 8–18 күн аралығында күн сайын тапсыру қажет.
• Дәрігердің келісімімен:
  • Қалқанша без гормондарын және йод препараттарын зерттеуге дейін 72 сағат бұрын қабылдауды тоқтату.
  • Стероидты гормондарды зерттеуге дейін 48 сағат бұрын қабылдауды тоқтату.
  • Зерттеуге дейін 3 сағат бойы шылым шекпеу.