Пролактин + макропролактин (пролактин деңгейінің жоғарылауы анықталған кезде жүргізіледі)

Пролактин – сүт безінің пролиферациясын және сүттің бөлінуін ынталандыратын полипептидті гормон.
Пролактин гипофиздің алдыңғы бөлігінде түзіледі, аздаған мөлшері шеткергі тіндерде синтезделеді. Жүктілік кезінде эндометрийде де өндіріледі. Жүктілік барысында пролактин сары дененің сақталуын және прогестеронның түзілуін қамтамасыз етеді, сүт бездерінің өсуі мен дамуын және сүттің түзілуін ынталандырады. Бұл жыныстық мінез-құлықтың қалыптасуына ықпал ететін гормондардың бірі.
Пролактин су-тұз алмасуын реттеп, бүйрек арқылы судың және натрийдің шығарылуын тежейді, кальцийдің сіңуін ынталандырады. Жалпы алғанда, пролактин ағзадағы анаболикалық процестерді белсендіреді. Басқа әсерлерінің ішінде шаштың өсуін ынталандыруды атап өтуге болады. Сондай-ақ пролактин иммундық жүйеге модуляциялаушы әсер етеді.

Пролактиннің тәуліктік секрециясы ауытқып отырады. Ұйқы кезінде деңгейі көтеріледі. Оянғаннан кейін оның концентрациясы күрт төмендеп, кешкі таңғы сағаттарда минимумға жетеді. Түстен кейін деңгейі қайтадан артады. Стресстің болмау жағдайында тәуліктік ауытқулар қалыпты мәндер шегінде болады. Менструалдық циклдің лютеин фазасында пролактин деңгейі фолликулярлық фазаға қарағанда жоғары болады. Жүктіліктің 8-аптасынан бастап пролактин деңгейі артып, 20–25 аптаға қарай шыңына жетеді, босанар алдында төмендейді және лактация кезеңінде қайтадан жоғарылайды.

Макропролактин – аутоантиденелермен иммундық кешендер құрамында байланысқан пролактин. Макропролактин мономерлі пролактинге қарағанда қанда баяу шығарылады, сондықтан ол көп мөлшерде жиналуы мүмкін. Бұл пролактиннің биологиялық белсенділігі шектеулі, сондықтан макропролактинемия кезінде гиперпролактинемиялық синдромның (галакторея, етеккірдің бұзылуы, бедеулік) классикалық симптомдары болмауы мүмкін. Дегенмен кейбір жағдайларда тек макропролактинемияға байланысты гиперпролактинемия кезінде де клиникалық белгілер байқалуы ықтимал.
Зерттеулер көрсеткендей, иммунометрикалық әдістермен анықталатын гиперпролактинемия жағдайларының 20%-ға дейінгісі макропролактинемиямен байланысты болуы мүмкін. Гиперпролактинемияның әртүрлі түрлерін ажырату диагностикалық қателіктердің, артық биохимиялық және рентгенологиялық зерттеулердің, сондай-ақ қажетсіз дәрілік терапияның немесе хирургиялық араласудың алдын алу үшін маңызды.
Макропролактинге тест пролактин деңгейі жоғары болған кезде қосымша зерттеу ретінде жүргізіледі.

Лютеиндеуші гормон (ЛГ, LH)
Лютеиндеуші гормон – гипофиз гормоны, әйелдерде менструалдық цикл мен жыныс гормондарының түзілуін реттейді, ерлерде тестостерон синтезін ынталандырады. Бұл – гипоталамустың гонадотропин-рилизинг-гормонының (люлиберин) және жыныстық стероидтардың әсерінен (теріс кері байланыс қағидасы бойынша) гипофиздің алдыңғы бөлігінде түзілетін гликопротеидті гонадотропты гормон. Жыныстық жетілуден бұрын ЛГ деңгейі төмен болады. Пубертат кезеңінде гонадотропиндердің циклдік секрециясы басталып, жыныс бездерінің дамуын және жыныс гормондарының түзілуін ынталандырады. ЛГ секрециясы тәулік ішінде импульстік сипатқа ие.

Тестостерон
Тестостерон – негізгі еркектік жыныс гормоны, бірақ ол екі жыныс өкілдерінің ағзасында да болады.
Ерлерде тестостерон негізінен аталық бездерде, ішінара бүйрекүсті бездерінде түзіледі. Ол екіншілік жыныстық белгілердің дамуына әсер етеді, жыныстық функцияны (либидо және потенция) белсендіреді, сперматозоид түзілуін ынталандырады.
Әйелдерде тестостерон аналық бездердегі фолликулдың дамуына қатысады. Сонымен қатар ол қаңқа мен бұлшықет массасының дамуына, сүйек кемігінің, май бездерінің жұмысына әсер етеді және көңіл-күйді жақсартады.

Фолликулостимуляциялаушы гормон (ФСГ)
Фолликулостимуляциялаушы гормон – әйелдерде фолликулдың өсуі мен жетілуін, ерлерде сперматозоидтардың жетілуін ынталандырады.
ФСГ мен ЛГ деңгейін қатар анықтау ерлер мен әйелдердегі бедеулікті диагностикалау және емдеу тактикасын анықтау үшін қолданылады.

ДГЭА-SO₄ (дегидроэпиандростерон-сульфат)
Дегидроэпиандростерон-сульфат – жыныстық жетілумен байланысты емес андроген, бүйрекүсті бездерінде синтезделеді және кетостероидтарға жатады. Ол жыныстық жетілу кезінде еркектік екіншілік жыныстық белгілердің қалыптасуына қатысады және ағзада белсендірек андрогендерге (тестостерон, андростендион) немесе әйелдік гормон эстрогенге айналуы мүмкін. Бүйрекүсті бездерінің ісіктері, қатерлі ісігі немесе гиперплазиясы ДГЭА-SO₄ артық өндірілуіне әкелуі мүмкін.